Këshilli i Odës Dokesore Ilire

KODI - Këshilli i Odës Dokesore Ilire

Këshilli i Odës Dokesore Ilire (KODI) është institucioni i ngarkuar me misionin fisnik të studimit, ruajtjes dhe zhvillimit të trashëgimisë sonë dokesore. Duke njohur rëndësinë e identitetit unik shqiptar, KODI shërben si një urë lidhëse mes të kaluarës së pasur dhe të ardhmes sonë.

Detyrat kryesore të Këshillit përfshijnë:

Modernizimin e Kanunit: Duke u mbështetur në parimet themelore dhe urtësinë e Kanunit, KODI punon për të kodifikuar dhe përshtatur vlerat e tij në një formë bashkëkohore, të zbatueshme dhe të vlefshme për sfidat e shoqërisë së sotme.

Kodifikimin e Dokeve: Këshilli ndërmerr një punë kërkimore për të mbledhur, sistemuar dhe kodifikuar doket, zakonet dhe traditat e pasura nga të gjitha trevat shqiptare, duke i kthyer ato në një kuadër të qartë dhe të kuptueshëm.

Vendosjen e Standardeve: Qëllimi përfundimtar i KODI-t është të shndërrojë këtë trashëgimi të kodifikuar në standarde kombëtare. Këto standarde do të udhëheqin dhe pasqyrojnë mënyrën tonë të jetesës, duke siguruar që identiteti ynë jo vetëm të ruhet, por edhe të forcohet e të pasurohet për brezat që vijnë.

Për të parë listën e dokeve dhe standardeve shqiptare shikoni këtu: Lista e dokeve te koduara nga Këshilli i Odës Dokesore Ilire

Kërkesa për Krijimin e Rregullave Moderne

Sfida për komunitetin shqipfolës nuk është mungesa e rregullave – në fakt, ai ka një histori të pasur të së drejtës zakonore – por hendeku mes këtyre normave tradicionale, shpesh të pashkruara, dhe kompleksitetit të jetës moderne e të globalizuar.

KODI (Këshilli i Odës Dokesore Ilire) ka gjetur shumë fusha ku mungojnë standarde moderne, të qarta dhe të pranuara universalisht. Më poshtë janë disa nga kategoritë më të rëndësishme:

Bashkëjetesa Urbane dhe Komunitare

Kanunet historike ishin hartuar për komunitete rurale, patriarkale, ku lidhjet shoqërore ishin të forta dhe ndërveprimet ishin ballë për ballë. Ato janë kryesisht të heshtura për sfidat e jetesës anonime dhe me densitet të lartë në mjedisin urban.

• E Munguar: Një kod i standardizuar i sjelljes për ndërtesat e banimit (pallate). Ky kod mund të përfshijë rregulla për nivelin e zhurmës, menaxhimin e hapësirave të përbashkëta (ashensorët, shkallët), pagesën e tarifave të përbashkëta të mirëmbajtjes dhe zgjidhjen e mosmarrëveshjeve mes fqinjëve.
• E Munguar: Standarde për shoqatat e lagjeve dhe menaxhimin e hapësirave të përbashkëta publike brenda një blloku ose lagjeje.
• E Munguar: Rregulla për etikën moderne të trafikut dhe mosmarrëveshjet për parkim që shkojnë përtej ligjit shtetëror për të adresuar konfliktet në nivel komunitar.

Etika Dixhitale dhe Nderi

Koncepti thelbësor shqiptar i nderit është një rregullator i fuqishëm shoqëror, por ai u zhvillua shumë kohë përpara internetit dhe mediave sociale.

• E Munguar: Një standard i qartë mbi atë që përbën shpifje dhe fyerje publike në epokën dixhitale. Si mund të mbrojë dikush nderin e tij nga sulmet anonime online pa përdorur mjete jashtë-ligjore?
• E Munguar: Një interpretim modern i besës (zotimi i nderit) në kontekstin e marrëveshjeve dixhitale, biznesit online dhe transaksioneve joformale në rrjetet sociale. Kur bëhet një "pëlqim", një marrëveshje në mesazh privat, apo një premtim verbal online një zotim i detyrueshëm?

Prona, Trashëgimia dhe Ekonomia

Ndonëse ligjet shtetërore ekzistojnë, praktikat zakonore shpesh vazhdojnë të kenë ndikim të fuqishëm, duke krijuar konflikte dhe paqartësi.

• E Munguar: Një kuadër modernizuar zakonor për trashëgiminë që harmonizon pikëpamjet tradicionale me ligjet moderne për barazinë gjinore, duke parandaluar konfliktet familjare ku praktika zakonore (shpesh në favor të trashëgimtarëve meshkuj) bie ndesh me statutet ligjore.
• E Munguar: Standarde për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve për kufijtë e pronave në zonat rurale, ku dokumentet zyrtare mungojnë ose janë të pasakta dhe kufijtë bazohen në kujtesë dhe traditë (p.sh., "atje ku bie hija e lisit").
• E Munguar: Një kod etike për ekonominë joformale dhe tregjet lokale (pazar). Kjo mund të përfshijë standarde për tregti të drejtë, cilësinë e produkteve vendase dhe menaxhimin e borxheve joformale të bazuara në fjalën e dhënë.

Kujdestaria Mjedisore

Komunitetet tradicionale kishin rregulla të pashkruara për përdorimin e qëndrueshëm të burimeve të përbashkëta si kullotat, pyjet dhe burimet e ujit. Këto rregulla po gërryhen nga presionet moderne.

• E Munguar: Standarde të kodifikuara për përdorimin e burimeve natyrore komunale. Kjo mund të parandalojë kullotjen e tepërt, prerjen e paligjshme të pyjeve dhe ndotjen e ujit, duke i kthyer praktikat e respektuara tradicionale në rregulla të qarta dhe të zbatueshme komunitare.
• E Munguar: Një standard për menaxhimin e mbeturinave dhe mirëmbajtjen estetike në fshatra dhe qytete, i cili bazohet në një ndjenjë të përbashkët të krenarisë dhe përgjegjësisë komunitare, dhe jo vetëm në gjoba shtetërore.

Ceremonitë Familjare dhe Ngjarjet Shoqërore

Jeta moderne ka ndryshuar natyrën e dasmave, funeraleve dhe ngjarjeve të tjera të rëndësishme jetësore, duke krijuar shpesh presion shoqëror dhe vështirësi financiare.

• E Munguar: Standarde moderne të mirësjelljes dhe pritshmërive financiare për ngjarjet e mëdha. Kjo mund të adresojë çështje si përmasat e duhura të dasmave për të reduktuar barrën financiare, modernizimin e traditave të pajës dhe protokollet për funeralet që respektojnë traditën pa qenë tepër të rënda për familjen në zi.

---

Në thelb, puna e KODI-t do të ishte të ndërtonte një urë mbi hendekun mes shpirtit të kodeve të vjetra dhe realiteteve të jetës së shekullit të 21-të, duke krijuar një grup standardesh të gjalla që janë autentikisht shqiptare, por praktike për sot dhe për nesër.