Po redaktohet Gjuha shqipe (paragraf)

== Klasifikimi ==
[[Skeda:IndoEuropeanTree.svg|parapamje|Pema e [[Gjuhët indo-evropiane|gjuhëve indo-evropiane]].]]
Që shqipja është qartë me prejardhje [[Gjuhët indo-evropiane|indo-evropiane]] ishte e njohur nga filologu gjerman [[Franz Bopp]] në [[1854]]; hollësitë e ngjashmërive kryesore të shqipes me gjuhët indo-evropiane ishin përpunuar nga një filolog tjetër gjerman, [[Gustav Meyer]], në vitet e [[1880]]-[[1890]]. Përmirësimet e mëtejme gjuhësore ishin paraqitur nga gjuhëtari [[Danimarka|danez]] [[Holger Pedersen]] dhe [[Norbert Jokl]] nga [[Austria]]. Gjuha shqipe zë një degë të pavarur të pemës gjuhësore Indo-Europiane.<ref>Fortson, Benjamin W (2004). [https://books.google.com/books?id=5hOtPBF6XWwC&printsec=frontcover&dq=%27Indo-European+Language+and+Culture:++An+Introduction%27&cd=1#v=onepage&q&f=false ''Indo-European language and culture: an introduction''] (Gjuha indo-evropiane dhe kultura). Botime Blackwell. faqe 390. [[International Standard Book Number|ISBN]] [[Speciale:BookSources/1-4051-0315-9|1-4051-0315-9]]. Marrë në 28 Maj 2010  ''Shqipja formon degën e saj të veçantë të gjuhve indo-evropiane; është dega e fundit që duhet të paraqitet në regjistrimet e shkruara''</ref> Shqipja u krahasua më parë nga disa linguistë indo-evropianë me [[gjuhët gjermanike]] dhe [[gjuhët balto-sllave]], të cilët ndajnë të gjitha anët me [[isogloss]] shqiptarë.<ref>Watkins, Calvert. "Protoindo-evropiane: Krahasimi dhe Rindërtimi", në Gjuhët Indo-Europiane, Anna Giacalone Ramat dhe Paulo Ramat, eds. Londër: Routledge, 1998.</ref> Përndryshe gjuhëtarët e lidhën gjuhën shqipe me [[Gjuha latine|latinishten]], [[Gjuha greke|greqishten]] dhe [[Gjuha armene|armenishten]], ndërkohë që vendosnin gjuhët gjermanike dhe gjuhët balto-sllave në një degë tjetër indo-evropiane.<ref>[https://books.google.com/books?id=yfZZX1qjpvkC&printsec=frontcover#PPA111,M1 Google Books], Mallory, J. P. dhe Adams, D. Q.: Prezantimi i Oxford-it në botën Proto-Indo-Europiane dhe Proto-Indo-Europiane</ref><ref>[http://www.hjholm.de/SLRD.pdf JHholm.de] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171011121308/http://www.hjholm.de/SLRD.pdf |date=11 tetor 2017 }}, Holm, Hans J.: Shpërndarja e të dhënave në listat e fjalëve dhe ndikimi i tij në nëngrupimin e gjuhëve. Në: Christine Preisach, Hans Burkhardt, Lars Schmidt-Thieme, Reinhold Decker (eds.): Analiza e të Dhënave, Mësim Machine dhe Aplikacione. Proc. i Konferencës së 31-të Vjetore të Shoqërisë Gjermane të Klasifikimit (GfKl), Universiteti i Freiburgut, 7-9 mars 2007. Springer-Verlag, Heidelberg-Berlin</ref><ref>[http://www.hjholm.de/ HJholm.de] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190905220636/http://www.hjholm.de/ |date=5 shtator 2019 }} Një atdhe i mundshme i gjuhëve indo-evropiane dhe migrimet e tyre në dritën e metodës së rikuperimit të nivelit të ndarjes (SLRD) - Hans J. Holm</ref>

[[Etimologjia|Etimologjitë]] në vazhdim e ilustrojnë lidhjen e shqipes me gjuhët indo-evropiane (një yll që i paraprin fjalës<!-- ??? --> tregon të pavërtetuarat, fjala burimore indo-evropiane hipotetike):

* pesë (nga Geg. i lashtë ''pansë'' nga *''pénkʷe'');
* zjarr, zjarme (nga *''xherma'' nga *''gʷʰermós'');
* natë (nga *''nóktis'');
* dhëndër (nga *''xandor'' nga *''ǵomh₃-ter-'');
* gjarpër (nga *''sérpeno'');
* bjer (nga *''bʰere'');
* djeg (nga *''dʰégʷʰo'');
* kam (nga *''kagmi'');
* pata (nga *''pót-'');
* pjek (nga *''pékʷo'');
* thom, thotë (nga *''cāmi'', *''cāte'' nga *''ḱéh₁mi'', *''ḱéh₁te'').

Sistemi i foljes përfshin shumë tipare arkaike, si ruajtja e aktive e dallueshme dhe përfundimet mesatare personale (si në greqisht) dhe ndryshimi i zanores rrënjë "e" në të tanishmen në "o" në kohën e shkuar, një tipar i ndarë me gjuhët baltike. Për shembull, ekziston mbledh (kalimtare) dhe po ashtu mblidhet (jokalimtare), në kohën e shkuar, dhe mblodha me një "o" në të shkuarën. Për shkak të ndryshimeve sipërfaqësore në formën fonetike të gjuhës gjatë 2.000 vjetëve dhe për shkak të huazimit të fjalëve nga vendet fqinjë, vazhdimësia e trashëgimisë së indoevropianishtes në shqip ka qenë e nënvlerësuar.

=== Shqipja e vjetër ===
Sipas hipotezës qendrore të një projekti të ndërmarrë nga [[Fondi Austriak i Shkencës]], shqiptari i vjetër kishte një ndikim të rëndësishëm në zhvillimin e shumë gjuhëve në [[Gadishulli Ballkanik|Ballkan]]. Hulumtimi intensiv tani synon të konfirmojë këtë teori. Gjuha shqipe po hulumtohet duke përdorur të gjitha tekstet në dispozicion përpara se të kryhet një krahasim me [[Gjuhët e Ballkanit|gjuhët e tjera të Ballkanit]]. Rezultati i kësaj vepre do të përfshijë përpilimin e një leksikoni duke ofruar një pasqyrë të të gjitha foljeve të vjetra shqipe.<ref>[https://www.fwf.ac.at/en/research-in-practice/project-presentations-archive/2008/old-albanian-living-legacy-of-a-dead-language/ "FWF Austrian Science Fund – Press – (Old) Albanian – Living legacy of a dead language?"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171011121316/https://www.fwf.ac.at/en/research-in-practice/project-presentations-archive/2008/old-albanian-living-legacy-of-a-dead-language/ |date=11 tetor 2017 }}.(Trashëgimia e gjallë e një gjuhe të vdekur) Fwf.ac.at. Marrë 2 Dhjetor 2017.</ref><blockquote>Si udhëheqës i projektit Dr. Schumacher shpjegon, hulumtimi tashmë po jep fryt: "Deri më tani, puna jonë ka treguar se Shqipëria e Vjetër përmbante nivele të shumta modale që lejonin folësin të shprehte një qëndrim të veçantë për atë që u tha.Në krahasim me njohuritë ekzistuese Ne kemi zbuluar gjithashtu një numër të madh të formave verbale që tani janë të vjetruara ose janë humbur përmes ristrukturimit - deri më tani, këto forma mezi janë njohur ose, në të njëjtën kohë, më të mirë, janë klasifikuar gabimisht. " Këto forma verbale janë vendimtare për të shpjeguar historinë gjuhësore të shqiptarëve dhe përdorimin e saj të brendshëm. Megjithatë, ata gjithashtu mund të hedhin dritë mbi marrëdhëniet reciproke midis gjuhës shqipe dhe gjuhëve fqinje. Hulumtuesit po ndjekin drejtime të ndryshme që sugjerojnë se Shqipëria luajti një rol kyç në Sprachbundin e Ballkanit. Për shembull, ka të ngjarë që gjuha shqipe është burimi i artikullit të caktuar të caktuar në gjuhën rumune, bullgare dhe maqedonase, pasi kjo ka qenë një tipar i shqiptarëve që nga kohërat e lashta.</blockquote>