Po redaktohet Gjuha shqipe (paragraf)

==Drejtshkrimi==
{{Kryesor|Alfabeti shqip|Braj shqiptarë}} 
[[Skeda:Albanian keyboard layout.jpg|parapamje|djathtas|Tastiera në gjuhën shqipe|212x212px]]Gjuha shqipe është shkruar duke përdorur shumë alfabete të ndryshme që nga regjistrimet më të hershme të shekullit të 14-të. Historia e ortografisë së gjuhës shqipe është e lidhur ngushtë me orientimin kulturor dhe njohuritë e disa gjuhëve të huaja midis shkrimtarëve shqiptarë. Të dhënat më të hershme të shkruara shqipe vijnë nga gegërishtja në alfafabete të improvizuara bazuar në karaktere italiane ose greke dhe nganjëherë në arabisht. Fillimisht, dialekti Tosk ishte shkruar në [[Alfabeti grek|alfabetin grek]] dhe dialekti Geg u shkrua në [[Shkrimi latin|sciptn latin]]. Të dy dialektet ishin shkruar edhe në versionin [[Gjuha osmane|turk të shkrimit]] [[Shkrimi arab|arab]], [[Alfabeti cirilik|cirilik]] dhe disa alfabete lokale ([[Alfabeti i Elbasanit|Elbasan]], [[Alfabeti i Vithkuqit|Vithkuqi]], Todhri, Veso Bej, Jan Vellara dhe të tjerë, shih [[Alfabeti shqip|alfabetin origjinal shqip]]). Më konkretisht, shkrimtarët nga Shqipëria e Veriut dhe nën ndikimin e Kishës Katolike përdorën letra latine, ata në Shqipërinë e Jugut dhe nën ndikimin e kishës ortodokse greke përdorën letra greke, ndërsa të tjerët në të gjithë Shqipërinë dhe nën ndikimin e Islamit përdorën shkronja arabe . Kishte përpjekje fillestare për të krijuar një alfabet origjinal shqiptar gjatë periudhës 1750-1850. Këto përpjekje u intensifikuan pas [[Lidhja e Prizrenit|Lidhjes së Prizrenit]] dhe kulmuan me [[Kongresi i Manastirit|Kongresin e Manastirit]] të mbajtur nga intelektualët shqiptarë nga 14 deri më 22 nëntor 1908, në [[Manastiri (qytet)|Manastir]] , i cili vendosi se cili alfabet do të përdorte dhe çfarë do të ishte drejtshkrimi standard shqiptar. Kështu mbetet gjuha letrare. Alfabeti është alfabeti latin me shtimin e shkronjave <[[ë]]>, <[[ç]]> dhe dhjetë digraphs: dh, th, xh, gj, nj, ng, ll, rr, zh dhe sh.

=== Tradita shkrimore ===
{{Kryesor|Kongresi i Manastirit}}
[[Skeda:Buzuku meshari.jpg|250px|thumb|Faqe nga [[Meshari]]. Libri i parë shqip 1555 ]]
Gjuha zyrtare, e shkruar me germa [[Latinishtja|latine]] dhe që u përvetësua në vitin [[1909]], ishte e bazuar në dialektin e Gegërishtes Jugore të qytetit të [[Elbasani]]t nga fillimi i shtetit të Shqipërisë deri në Luftën e dytë botërore. Deri në vitin 1968 shqiptarët e Kosovës, Maqedonisë së Veriut dhe Malit të Zi përdorën gegërishten letrare si gjuhë zyrtare. Në Shqipëri pas Luftës së Dytë Botërore gegërishtja letrare u mënjanua prej vitit [[1945]], me vendim më 1952 nga tekstet [[1967]] dhe de-fakto prej vitit [[1972]] deri sot. Gjuha e sotme zyrtare shqipe jo vetëm që bazohet në toskërisht letrare, por edhe fjalët e shprehjet qe huazohen prej gegërishtes trupëzohen në morfologjinë, fonologjinë dhe sintaksën e variantit letrar. Më 1968 një konferencë studiuesish kosovarë, të mbledhur në Prishtinë, vendosën të të përqafonin gjuhën zyrtare shqipe. Këtë kosovarët e bënë për të theksuar kombësinë e tyre shqiptare në formë proteste kundër refuzimit të Federatës Jugosllave për t'i dhënë Kosovës statusin e Republikës<ref name=":1">Pipa A., ''Politika e Gjuhës në Shqipërinë Socialiste,'' Tiranë: Princi, 2010, fq. 23. ISBN 978-99956-732-4-6</ref>. Ky vendim politik i marrë në Prishtinë në vitin [[1968]] sot po sfidohet nga shkrimtarë, gazetarë dhe sidomos rinia që shkruan në internet si jo frutdhënës dhe diskriminues ndaj folësve të dialektit gegë, në veçanti ndaj kosovarëve të cilët tingëllojnë si emigrantë kur flasin gjuhën standarde shqipe.

Libri i parë në gjuhën shqipe i gjetur deri më sot është [[Meshari]] i [[Gjon Buzuku]]t i shkruar nga data [[20 mars]] [[1554]] deri më [[5 janar]] [[1555]].

Vetëm disa të dhëna të shkruara shkurt janë ruajtur nga shekulli i 15-të. E para ishte një formulë pagëzimi e vitit [[1462]].  Shpërndarja e librave të prodhuar nga shekujt 16 dhe 17 kanë buruar shumë në zonën e gegërishtes (shpesh në gegërishten Shkodrane veriore) dhe pasqyruan veprimtaritë misionare të Katolicizmit Romak. Një rrymë shumë më e vogël e literaturës në shekullin e 19-të ishte prodhuar nga mërgimtarët. Ndoshta punimet e letërsisë më të hershme dhe të pastër të çfarëdo niveli është poezia e shekullit të 18-të të [[Jul Variboba|Jul Varibobës]], të enklavave në [[San Giorgio Albanese|S. Giorgio]] në [[Kalabria|Kalabri]]. Disa prodhime letrare vazhduan në shekullin e 19-të në enklavat [[italia]]ne, por asnjë veprimtari e ngjashme nuk është ruajtur në zonat e [[Greqia|Greqisë]]. Të gjitha këto dokumente të hershme historike tregojnë për një gjuhë e cila dallon pak nga gjuha e tanishme, sepse këto dokumente nga krahina dhe kohë të ndryshme paraqesin karakteristikat e shënuara të dialektit. Sidoqoftë, ato shpesh kanë një vlerë për studimet e gjuhësisë dhe janë shumë më të rëndësishme për vlerën e tyre letrare.