Po redaktohet
Gegërishtja
(paragraf)
Kërceni tek navigimi
Kërceni tek kërkimi
Kujdes:
S’jeni i regjistruar. Adresa juaj IP do të jetë e dukshme publikisht, nëse bëni ndonjë redaktim. Nëse
hyni
ose
krijoni një llogari
, përveç përfitimesh të tjera, redaktimet tuaja do t’i atribuohen emrit tuaj të përdoruesit.
Kontrolli anti-spam.
Mos
e plotëso këtë!
==Nëndialekte== Gegërishtja në vetvete ka 2 nëndialekte, që gjeografikisht ndahen te [[lumi Shkumbin]]. [[Gegerishtja veriore]] shtrihet në të djathtë të Matit: në Mirditë, në Pukë, në Lumë, në Has, në malesinë e Gjakoves, në Kosove, në Maqedonin , në Dukagjin, në Malesi të Madhe (në të dy anet e kufirit), në Shkodër e në rrethinat e saj, në krahinën e Krajes dhe të Ulqinit; ndërsa [[gegerishtja jugor]]e shtrihet në të majtë të Matit: në zonat e Elbasonit, të Durresit, të Tironës, të Kavajës, të Krujës, të Matit, të Lurës, të Peshkopisë e të Maqedonisë Perendimore, prej Dibre deri në Shkup e Kumanove. "Kufiri natyror" në mes të gegërishtes dhe [[toskë]]rishtes është [[Lumi Shkumbin]] në Shqipëri, që përshkon Shqipërinë e mesme nga lindja në perëndim.Duke vazhduar më tej me ndarjen dialektore të dialektit gegë, vihen re grupe të mëdha të folmesh që kanë karakteristikat e mëposhtme: ===Gegnishtja verilindore=== Grupet e vjetra kl,gl janë reduktuar në k,g: klumsht-kumsht, gluni-guni. Emrat mashkullorë që mbarojnë me k,g,h kur shquhen marrin mbaresën-i: mik-miki, zog-zogi,krah-krahi. Koha e pakryer formohet me mbaresën -shna (ardhshna) për vetën e parë dhe -ke (ijke) për vetën e tretë njëjës (vrajke). ===Gegnishtja veriperëndimore=== Grupet e vjetra "kl-gl", kanë dhënë përkatësisht në "kj-g'j": klumsht-kjumsht, gluni-g'juni. Grupi "fsh" është thjeshtuar në "sh": kjofsha-kjosha. Rrjedhorja e emrave femërorë njëjës të shquar del me -et: mish lopet. Veta e parë shumës e foljeve, koha e kryer e thjeshtë, del me -me, kurse veta e tretë me -ne: dulme, dulne. ===Gegnishtja qendrore=== Zanorja "i" e theksuar ka dhënë "ej, aj, oj": shpi-shpaj. Zanoren "y", në këto të folme, e gjejmë "i" dhe "e": gjymës-gjims: krypë-kripë Bashkëtingëllorja "g" është kthyer në "gj": gur-gjur; giuha-gjuha ===Gegnishtja jugore (e Shqipërisë së Mesme)=== Ka si veçori përdorimin e përemrave pronorë im, ime, tem, teme, jot, jote, tat, tate: çuni im, goca ime, çunin tem, gocën teme, çunin tat, gocën tate. Në shumicën e të folmeve të Shqipërisë së Mesme '''dh''' ([[ð]]) shqiptohet gjithmonë si '''ll''' ([[ɫ]]). p.sh. shkruhet "madh" ([mað]) për t'u shqiptuar "moll" ([mɔɫ]). Kjo veçori ndodh edhe në shumë dialekte të [[Labërisë]]. Zanorja '''i''', ndonjëherë e gjejmë si '''y''', në raste si: shpyrt (shpirt), vrymë (vrimë), qylym (qilim), kryp (kripë), fryk (frikë) etj. Kjo dukuri shfaqet edhe në disa të folme të [[Myzeqesë]]. Një tjetër ngjashmëri me Shqipërinë Jugore është edhe reduktimi i '''u'''-së (kur zanorja është e patheksuar) në '''ë''' kur është para -'''ll'''. p.sh. kumbëll, kukëll, etj., të cilat në të shquar e humbasin plotësisht edhe ë-në, duke dhënë kuklla, kumblla etj. Kjo ngjashmëri shtrihet në zona si [[Myzeqe]], [[Berat]] e [[Mallakastër]]. Bashkëtingëllorja '''h''' ndonjëherë bëhet '''f''', kjo veçori nuk formohet rregullisht, është vetëm një tipar dallues etimologjik. p.sh. nroft (ngrohtë), ftoft (ftohtë), nxeft (nxehtë), shof (shoh), njof (njoh), rraf (rrah), gjynof (gjynah) kref (krehë) etj. Ka si veçori përdorimin i aoristit sigmatik: u lodhsh (unë u lodha), u lash (unë u lava), u vrash (u vrava), u bosh (unë u bona). forma të rasës vendore: n'malt, n'kotunt, n'shpit.
Përmbledhje:
Ju lutemi, vini re! Të gjitha kontributet në Enciklopedi Puro Shqiptare jepen për publikim sipas Creative Commons Attribution (shiko
Project:Të drejtat e autorit
për më shumë detaje). Nëse ju nuk dëshironi që shkrimet tuaja të redaktohen pa mëshirë dhe të shpërndahen sipas dëshirës, atëherë mos i vendosni këtu.
Gjithashtu, ju po na premtoni ne që gjithçka e keni shkruar vetë, ose e keni kopjuar nga një domain publik ose nga burime të tjera te hapura.
Mos vendosni material të mbrojtur nga e drejta e autorit pa leje!
Anuloje
Ndihmë për redaktim
(hapet në një dritare të re)
Menu lëvizjesh
Mjetet e mia
Nuk keni hyrë brenda
Diskutimi
Kontribute
Krijo llogari
Hyni
Emërhapësira
Faqja
Diskutim
shqip
Shikime
Lexo
Redakto
Përpunoni burim
Shihni historikun
Më shumë
Kërko
Lëvizje
Faqja kryesore
Ndryshimet e fundit
Faqe e rastit
Ndihmë rreth MediaWiki-t
Faqet e veçanta
Mjete
Lidhjet këtu
Ndryshime të ndërvarura
Informacioni i faqes