Po redaktohet Gjuha shqipe (paragraf)

=== Korrespondencat fonologjike shqiptare-PIE ===
Fonologjikisht, shqipja nuk është aq konservatore. Ashtu si shumë aksione të IE, ajo ka shkrirë dy seri të ndalimeve të shprehura (p.sh., të dyja * d dhe * dʰ u bënë d). Përveç kësaj, ndalesa zanore tentojnë të zhduken midis zanoreve. Ekziston humbja pothuajse e plotë e rrokjeve përfundimtare dhe humbja shumë e gjerë e rrokjeve të tjera të padëshiruara (p.sh mik, "mik" nga Lat. Amicus). PIE * o shfaqet si (gjithashtu si e nëse një zanore e përparme e lartë vijon), ndërsa * ē dhe * ā bëhen o, dhe PIE * ō shfaqet si e. Të palatet, velaret dhe labiovelarët të gjitha mbeten të dallueshme përpara zanoreve të para, një ruajtje e gjetur ndryshe në gjuhët Luvian dhe në lidhje me Anatolinë. Kështu PIE, * k, dhe * kʷ bëhen th, q dhe s, përkatësisht (para mbrapa zanoreve * ќ bëhet th, ndërsa * k dhe * kʷ shkrihen si k) Një tjetër ruajtje e shquar është ruajtja e fillimit * h4 si Alb. h (të gjitha laringjet e tjera zhduken krejtësisht).<ref>Enciklopedia e kulturës indo-evropiane Nga J. P. Mallory, Douglas Q. Adams Botim: ilustruar Publikuar nga Taylor & Francis, 1997 [[International Standard Book Number|ISBN]] [[Speciale:BurimeteLibrave/1-884964-98-2|1-884964-98-2]], [[International Standard Book Number|ISBN]] [[Speciale:BurimeteLibrave/978-1-884964-98-5|978-1-884964-98-5]]</ref>
{| class="wikitable"
|+Korrespondencat e plosives bilabial Proto-Indo-Europiane në shqip
!PIE
!Shqip
!PIE
!Shqip
|-
|*p
|p
|''*'''p'''ékʷo''
|'''''p'''jek'' 
|-
|*b
|b
|''*sor'''b'''éi̯e/o''"
|''gjer'''b''''' 
|-
|*bʰ
|b
|''*'''bʰ'''aḱeh₂''
|'''''b'''athë''
|}
{| class="wikitable"
|+Korrespondencat e pllakave koronale Proto-Indo-Europiane në shqip
!PIE
!Shqip
!PIE
!Albanian
|-
|*t
|t
|''*'''t'''úh₂''
|'''''t'''i'' 
|-
|*d
|d
|''*'''d'''iHtis''
|'''''d'''itë'' 
|-
|
|dh
|''*pér'''d'''e/o''
|''pjer'''dh''''' 
|-
|
|g
|''*'''d'''l̥h₁gʰós''
|'''''g'''jatë'' (Tosk. dial. ''glatë'')
|-
|*dʰ
|d
|''*'''dʰ'''égʷʰe/o''
|'''''d'''jeg'' 
|-
|
|dh
|''*gʰór'''dʰ'''os''
|''gar'''dh''''' 
|}
{| class="wikitable"
|+Korrespondencat e plosives palatare Proto-Indo-Europiane në shqip
!PIE
!Shqip
!PIE
!Albanian
|-
|*ḱ
|th
|''*'''ḱ'''éh₁mi''
|'''''th'''em''
|-
|
|s
|''*'''ḱ'''uk''
|'''''s'''utë'' 
|-
|
|k
|''*'''ḱ'''reh₂u''
|'''''k'''rah'' 
|-
|
|ç/c
|''*'''ḱ'''entro''
|'''''ç'''andër'' 
|-
|*ǵ
|dh
|''*'''ǵ'''ómbʰos''
|'''''dh'''ëmb''
|-
|
|d
|''*'''ǵ'''ēusnō''
|'''''d'''ua'' 
|-
|*ǵʰ
|dh
|''*'''ǵʰ'''edi̯e/o''
|'''''dh'''jes'' 
|-
|
|d
|''*'''ǵʰ'''r̥sdʰi''
|'''''d'''rithë''
|}
{| class="wikitable"
|+Korrespondenca e plosive velare proto-indo-evropiane në shqip
!PIE
!Shqip
!PIE
!Shqip
|-
|*k
|k
|''*'''k'''ágʰmi''
|'''''k'''am'' 
|-
|
|q
|''*'''k'''lau-ei̯e/o''
|'''''q'''aj'' (Geg ''qanj'', Salamis ''kla'')
|-
|*g
|g
|''*h₃lí'''g'''os''
|''li'''g'''ë''  
|-
|
|gj
|''*h₁reu'''g'''e''
|''re'''gj'''''  
|-
|*gʰ
|g
|''*'''gʰ'''órdʰos''
|'''''g'''ardh'' 
|-
|
|gj
|''*'''gʰ'''édni̯e/o''
|'''''gj'''ej''  (Geg ''gjêj'')
|}
{| class="wikitable"
|+Korrespondencat e plosive velar labializuar Proto-Indo-Europiane në shqip
!PIE
!Shqip
!PIE
!Shqip
|-
|*kʷ
|k
|''*'''kʷ'''eh₂sleh₂'' 
|'''''k'''ollë''  
|-
|
|s
|''*'''kʷ'''éle/o'' 
|'''''s'''jell''  
|-
|
|q
|''*'''kʷ'''ṓd'' 
|'''''q'''ë'' 
|-
|*gʷ
|g
|''*'''gʷ'''r̥'' 
|'''''g'''ur''  
|-
|
|z
|''*'''gʷ'''ērHu'' 
|'''''z'''or''
|-
|*gʷʰ
|g
|''*dʰé'''gʷʰ'''e/o'' 
|''dje'''g'''''  
|-
|
|z
|''*h<sub>1</sub>en-dʰo'''gʷʰ'''éi̯e/o'' 
|''nde'''z''''' 
|}
{| class="wikitable"
|+Korrespondenca e proto-indo-evropiane * në shqip
!PIE
!Shqip
!PIE
!Shqip
|-
|*s
|gj
|''*'''s'''éḱstis'' 
|'''''gj'''ashtë''  
|-
|
|h
|''*no'''s'''ōm'' 
|''na'''h'''e'' 
|-
|
|sh
|''*bʰreu'''s'''inos'' 
|''bre'''sh'''ër''
|-
|
|th
|''*gʷé'''sd'''os'' 
|''gje'''th''''' 
|-
|
|h
|''*'''sḱ'''i-eh₂'' 
|'''''h'''ije''
|-
|
|f
|''*'''sp'''élnom'' 
|'''''f'''jalë''  
|-
|
|sht
|''*h₂o'''st'''i''  
|''a'''sht''''' 
|-
|
|th
|''*'''s'''uh₁s'' 
|'''''th'''i''  
|-
|
|∅
|''h₁é'''s'''mi'' 
|''jam'' 
|}
{| class="wikitable"
|+Korrespondencat e sonorantëve proto-indo-evropiane në shqip
!PIE
!Shqip
!PIE
!Shqip
|-
|*i̯
|gj
|''*'''i̯'''ése/o'' 
|'''''gj'''esh''  
|-
|
|j
|''*'''i̯'''uHs'' 
|'''''j'''u''  
|-
|
|∅
|''*bʰér'''i̯'''ō'' 
|''bie(r)'' 
|-
|
|h
|''*streh₂'''i̯'''eh₂'' 
|''stro'''h'''ë''  
|-
|*u̯
|v
|''*'''u̯'''oséi̯e/o'' 
|'''''v'''esh'' 
|-
|*m
|m
|''*'''m'''eh₂tr-eh₂'' 
|'''''m'''otër'' 
|-
|*n
|n
|''*'''n'''ōs'' 
|'''''n'''e'' 
|-
|
|nj
|''*e'''n'''i-h₁ói-no'' 
|'''''nj'''ë''  
|-
|
|∅/^
|''*pé'''n'''kʷe'' 
|''p'''e'''së'', Geg. ''p'''ê'''s'' 
|-
|
|r
|''*ǵʰeime'''n''''' 
|''dimë'''r''''' (Geg. ''dimën'')
|-
|*l
|l
|''*h₃'''l'''ígos'' 
|'''''l'''igë'' 
|-
|
|ll
|''*kʷé'''l'''e/o'' 
|''sje'''ll''''' 
|-
|*r
|r
|''*'''r'''epe/o'' 
|'''''r'''jep'' 
|-
|
|rr
|''*u̯'''r'''h₁ḗn'' 
|'''''rr'''unjë'' 
|-
|*n̥
|e
|''*h₁'''n̥'''men'' 
|'''''e'''mër'' 
|-
|*m̥
|e
|''*u̯iḱ'''m̥'''ti'' 
|(''një'')''z'''e'''t'' 
|-
|*l̥
|uj
|''*u̯'''ĺ̥'''kʷos'' 
|''ujk''  
|-
|*r̥
|ri, ir
|''*ǵʰ'''r̥'''sdom'' 
|''d'''ri'''thë'' 
|}
{| class="wikitable"
|+Korrespondencat e laryngeals proto-indo-evropiane në shqip
!PIE
!Shqip
!PIE
!Shqip
|-
|*h1
|∅
|''*'''h₁'''ésmi'' 
|''jam'' 
|-
|*h2
|∅
|''*'''h₂'''r̥tḱos'' 
|''ari'' 
|-
|*h3
|∅
|''*'''h₃'''ónr̥'' 
|''ëndërr'' 
|-
|*h4
|h
|''*'''h<sub>4</sub>'''órǵʰii̯eh₂'' 
|'''''h'''erdhe'' 
|}
{| class="wikitable"
|+Korrespondencat e zanoreve Proto-Indo-Europiane në shqip
!PIE
!Shqip
!PIE
!Shqip
|-
|*i
|i
|''*s'''í'''nos'' 
|''gj'''i''''' 
|-
|
|e
|''*du̯'''i'''gʰeh₂'' 
|''d'''e'''gë''  
|-
|*ī
|i
|''*d'''īH'''tis'' 
|''d'''i'''të'' 
|-
|*e
|e
|''*p'''é'''nkʷe'' 
|''p'''e'''së'' (Gheg ''pês'')
|-
|
|je
|''*u̯'''é'''tos'' 
|''v'''je'''t'' 
|-
|*ē
|o
|''*ǵʰ'''ē'''sreh₂'' 
|''d'''o'''rë'' 
|-
|*a
|a
|''*bʰ'''a'''ḱeh₂''- 
|''b'''a'''thë'' 
|-
|
|e
|''*h₂'''é'''lbʰit'' 
|'''''e'''lb'' 
|-
|*o
|a
|''*gʰ'''ó'''rdʰos'' 
|''g'''a'''rdh'' 
|-
|*ō
|e
|''*h₂oḱt'''ō'''tis'' 
|''t'''e'''të''  
|-
|*u
|u
|''*s'''u'''pnos'' 
|''gj'''u'''më'' 
|-
|*ū
|y
|''*s'''uH'''sos'' 
|''gj'''y'''sh'' "
|-
|
|i
|''*m'''ū'''s'' 
|''m'''i''''' 
|}